ترکمن سسی - تلمیح در اصطلاح ادبی به معنی اشاره کردن به قصه ، مثل یا روایتی دیرین است و عارف و شاعر شهیر ترکمن مختومقلی فراغی در شعر " بادي صباني گورسم" از تلمیحات پرمعنایی بهره برده است.
مختومقلی فراغی در شعر " بادي صباني گورسم" بخش هایی از قصص قرآن کریم و احادیث و اخبار و روایات اسلامی را با استادی تمام به کار برده است و به عبارتی این شعر سرشار از تلمیحات اسلامی است و استفاده از این گونه تلمیحات در آثار وی حکایت از عمق مطالعات دینی و اسلامی مختومقلی فراغی دارد.
در بخشی از شعر "بادی صبانی گورسم" از این عارف و شاعر شهیر، آمده است :
نعليني عرشا تاجدير
آدي عالمه فاشدير
ايكي جهان محتاجدير
عرب زباني گورسم
" نعلینی عرشا تاجدیر" ، "نعلین وی برای عرش تاج است" به معراج پیامبر اسلام(ص) و آن مبارک شبی اشاره دارد که خداوند متعال بنده مخصوص خود حضرت محمد (ص) را از مسجد الحرام تا مسجد الاقصی سیر داد.
در شب معراج که یکی از معجزات علمی و عملی پیامبر اعظم(ص) است و به تصریح در قرآن کریم ذکر شده ،وقتی حضرت رسول اکرم (ص)به اوج آسمانها رسید به رسم ادب و احترام حضور در محضر خداوند باریتعالی و فرشتگان ، خواست نعلین خود را از پا در آورد.چون به یاد آورد که وقتی حضرت موسی (ع) به وعده گاه رسید تا با خداوند سخن بگوید فرمان رسید که کفش های خود را از پای در آورد.
نبی مکرم اسلام با نهایت ادب و احترام با یادآوری داستان حضرت موسی (ع)خواست نعلین خود را درآورد ،ندا رسید که لازم نیست نعلین خود را در آورد.از این باب است که نعلین حضرت محمد (ص) برای عرش تاج و افتخار است.
" آدی عالمه فاشدیر" ،" نام وی برای عالمیان فاش و عالمگیر است" ،صنایع ادبی تلمیح و ایهام در این جا توامان به کار رفته است.مطابق نص صریح قرآن کریم ، نبی مکرم اسلام(ص) خاتم انبیاء و اسوه حسنه و الگویی نیکو برای جهانیان معرفی شده و اسم و نام او برای جهانیان شناخته شده است و ده ها مورد از آیات قرانی و روایات اسلامی را می توان به عالمگیر بودن نام حضرت محمد(ص) مربوط دانست.
"ايكي جهان محتاجدير" در روایات اسلامی از نبی مکرم اسلام به عنوان رحمت برای جهانیان و شفاعت کننده امت خود در دنیای آخرت یاد شده است.لذا مختومقلی فراغی با اشاره به این روایات می گوید که مردمان در هر دو جهان محتاج هدایت ،دعای خیر و شفاعت آن حضرت هستند.
در روایتی دیگر آمده است که هر نبی خدا برای امت خود یک دعا می تواند انجام دهد که آن دعا و خواسته قطعا مورد قبول و اجابت خداوند متعال خواهد بود.می گویند همه انبیا الهی آن یک دعای خود را در حق امت خود انجام داده و حضرت محمد(ص) آن یک دعای خود را برای شفاعت امت خود در دنیای باقی نگه داشته است. واز این باب است که اینجا شاعر با اشاره به این روایت و علاقه و دلسوزی پیامبر اسلام به امت خود و موضوع شفاعت ، بیان می دارد که مردمان دو جهان محتاج آن حضرت هستند.
"عرب زبانی گورسم" عارف و شاعر نامی ترکمن با اشاره به عرب زبان بودن حضرت محمد(ص) نهایت عشق، محبت وعلاقه خود را به آن حضرت و آرزوی خود برای دیدارچهره مبارک آن حضرت را نشان می دهد.
در یادداشت فوق بخش هایی از سخنان حاج آخوند عبداله دانشمند ، امام جمعه مسجد هوم بابا آخوند روستای قورپلجه در خطبه های پیش از اولین نماز جمعه سال نو استفاده شده است.
متن شعر "بادی صبانی گورسم"از مختومقلی فراغی :
"بادي صباني گورسم"
دهستانينگ بايريندا
بادي صباني گورسم
بهاالدين ميركلال
زنگي باباني گورسم
نعليني عرشا تاجدير
آدي عالمه فاشدير
ايكي جهان محتاجدير
عرب زباني گورسم
گلن گچر چاشت اديپ
اگلنمز گذشت اديپ
كونگول آيدار كشت اديپ
عالم جهاني گورسم
خضر كيمين چوللرده
الياس كيمين كوللرده
غوث كيمين داغلاردا
ياغشي-ياماني گورسم
يوقاردا هندوستاني
آرقادا تركستاني
اوليالار عماني
اول رومستاني گورسم
جان فاني، جهان شيدا
موندان هيچ يوقدور پيدا
يدي داغ، يدي دريا
دالي دنياني گورسم
مختومقلي خوش بولسا
آقسا ديدام، ياش بولسا
ايمانيم يولداش بولسا
بارسام، كعباني گورسم
پایگاه خبری ترکمن سسی : نورمحمد دانشمند
- نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- نظرات حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های اسلامی منتشر نمی‌شود.
- نظرات بعد از ویرایش ارسال می‌شود.