ترکمن سسی - امان محمد خوجملی: آیا هنرمندان می توانند برای هنر نمایی خود پول بگیرند؟ یا نرخ تعیین بکنند و بگویند یک شب برای یک برنامه چند ساعته این قدر می خواهم ؟ البته این کار بسیار معمول شده است.
بخشیها یا خوانندگان آواز ترکمنی یا گویندگان یا طنازان برای کارهای خودشان پول می گیرند. آیا این کار برای مشروعیت و محبوبیت آنها صدمه نمی زند؟بنده چند سئوال را در ذیل مطرح می کنم امیدوارم میان صاحب نظران مورد بحث قرار گیرد. چون هنوز خودم با تامل زیاد به نتیجه ی قطعی نرسیده ام.
1- در قدیم بخشیها در عروسیها آواز می خواندند و هنرنمایی می کردند ولی مبلغی برای گرفتن اجرت طی نمی کردند(آنطور که من شنیدم اگر اطلاعاتم درست باشد). صاحب عروسی هم به پاس قدردانی از آنها که عروسی آنها را با هنرنمایی خود مزین کرده است هدیه ای را مانند چارقد یا چاشو(روسری قدیم و ضخیم ترکمنی) یا یالق (روسری نازک زنانه ترکمنی ) و یا امثال آن به هنرمند یا هنرمندان تقدیم می کردند. هنرمندان هم همیشه در میان مردم محبوب بودند و احترام خاصی داشته اند.
اما این رسم هدیه دادن چارقد و یالق و امثال آن هنوز هم ادامه دارد. بنده از چند نفر از صاحبان عروسی سئوال کردم شما چرااین همه هدیه به بخشی می دهید؟ آنها می گفتند این از قدیم رسم است. منهم گفتم: از قدیم بخاطر این رسم بوده است که بخشی از صاحب عروسی پول نمی گرفت حالا این بخشی نزدیک نیم تا یک میلیون تومان از شما پول می گیرد. اگر پول و اجرت را پرداخت نکنید بصورت مجانی در عروسی شما هنر نمایی نمی کند .پس این کارفلسفه وضرورت خود را از دست داده است. همان اجرت بخشی برایش کافی است. البته تکریم هنرمندان خوب است اما قبل از آن از تاریخ و فلسفه اش خبر داشته باشیم بهتر است.
2- اما بعد از انقلاب این رویه تغییر کرد وبیشتر هنرمندان قبل از رفتن به عروسی یا مراسم شاد مبلغ مورد نیازرا بصورت قطعی طی وآنرا از صاحب مراسم دریافت می کنند. گفته می شود، به این جمع هنرمندان طنازهم پیوسته اند و مبلغ قابل توجهی را دریافت می کنند.یکی ازمجریان یا گویندگان این گونه مراسمها معتقد است اجرت های زیاد نزدیک یک میلیون تومان سبب شده است که حدود 80 درصد عروسیها بدون موسیقی بر گزار شود. او می گوید یکی از بخشیهای(خواننده ی) معروف سالی صد عروسی برنامه داشت که حالا سالی به سی تا کاهش یافته است.
3- بعضی از دوستان معتقدند این کار هیچ عیب و ایرادی ندارد چون بعضی از روحانیون هم برای وعظ ونصیحت وسخنرانی دینی درمراسمهای عروسی از صاحب عروسی پول می گیرند.البته این کار به صورت موردی و انفرادی صحت دارد و مصداقش هم مشخص است اگر عمومیت این کار صحت داشته باشد موضوع تازه ای است که در خصوص آن باید تامل کرد.
4- بعضیها معتقدند اگر هنرمندان پول نگیرند هزینه ی زندگیشان را چطوری تامین کنند؟ اما در مقابل این سئوال باید گفت: اگر هنرمندان زندگی مناسبی داشته باشند چی؟ مثلاً ماهی ده میلیون تومان از جایی درآمد داشته باشند که در شرایط کنونی درآمد بدی نیست. مگر طلب اجرت به خاطر زندگی مناسب یا نامناسب است که آنرا توجیه کند؟ یا فلسفه دیگری دارد.؟
5- آیا هنرمندان بزرگ و مشهور جهانی مانند چارلی چاپلین به خاطر اجرای نمایش طنزشان پول می گرفتند؟( حالا من نمی دانم پول می گرفتند یا نه؟). اگرپول پرداخت نمی شد هنر خودرا به نمایش نمی گذاشتند؟ وهنرشان را پنهان نگه می داشتند؟ دراین صورت جامعه جهانی از نعمت این هنرمند یا هنرمندان محروم نمی شدند؟ آیا رشد و گسترش هنرطنز صدمه نمی دید؟آیا خیلی از خلاقیتهای هنری از بین نمی رفت؟
6- بعضی ها هم معتقدند پرداخت پول به هنر آنها نوعی قدردانی و ارزش گذاری از زحمات و خلاقیت آنهاست که نباید مورد سئوال قرار بگیرد. این استدلال زمانی درست است که هنرمند هنر خود را در صورت عدم پرداخت پول هم در معرض نمایش عموم قراردهد. یعنی هنررا به خاطرنفس هنرنمایش دهد. نه به خاطر کسب پول یا ثروت.
7- ایمانوئل کانت فیلسوف آلمانی معتقد است،کار خوب را به خاطر خوب بودنش انجام داد نه به خاطر بهشت. اگر بهشت نباشد کار خوب را انجام نخواهید داد؟ کار بد را به خاطر بد بودنش نباید انجام داد نه به خاطر ترس از جهنم. اگر جهنم نباشد کاربد را انجام می دهید؟. آیا این حکم شامل هنرمندان هم می شود؟ آیا هنررا به خاطر هنرانجام داد؟ یا به خاطر پول؟.
در یک شهری انسانهای فقیری زندگی بکنند و مردم آن خواستار دیدن اثر هنری یک نقاش بزرگ باشند و نقاش هم آنرا به خاطرعدم پرداخت پول نمایش ندهد چکار باید کرد؟ از یک طرف صاحب اثر صاحب ملک است از طرفی ساکنین شهر تماشای آنرا حق طبیعی خود می دانند چون خلاقیت آن هنر می تواند ذهن خیلی ها را بیدار و فعال نماید که نباید به خاطر پول از دیده ها پنهان بماند.این پارادوکس را چگونه باید حل کرد؟
آیا پرداخت سوبسید یا یارانه از طرف دولت راه حل مناسبی برای این کار است؟ یا کسانیکه دنبال کارهای هنری و خلاق و زیبا و ظریف هستند آدمهای متمولی هستند که می توانند از عهده ی تامین هزینه های تماشای آثار هنریشان برآیند.؟ امان محمد خوجملی - 3/6/1396
- نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- نظرات حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های اسلامی منتشر نمی‌شود.
- نظرات بعد از ویرایش ارسال می‌شود.