ترکمن سسی – دکتر بهروز قزل: بحث امنیت ملی و حفاظت از آن، یکی از وظایف اصلی دولتهاست. امنیت از چنان جایگاهی در میان دولتها برخوردار است که در سیاست بین‌الملل از آن با عنوان «سیاست های اعلی» (High politics) نام برده می‌شود.
حفظ و تأمین امنیت، ضرورتی انکارناپذیر برای تمامی دولتها در اشکال مختلف آن است؛ به گونه‌ای که فقدان امنیت به معنی فقدان حیات ملی، سرزمینی و جمعیتی کشورها تلقی می‌شود. با این‌حال، امنیت ملی از لحاظ مفهومی بسیار پیچیده است. این مفهوم به راحتی توسط دولتهای مختلف دچار قبض و بسط می‌شود و دولت ها می‌توانند بسیاری از اقدامات خود را تحت عنوان امنیت ملی توجیه نمایند.
برخی اندیشمندان، امنیت ملی را یک مفهوم موردی دانسته اند که بستگی به زمان و مکان خاص خود دارد و برای هر کشوری به شکل خاص خود ظاهر می‌شود. بر این اساس، سؤال اساسی که می‌توان مطرح کرد، این است که آیا امنیت ملی به همان‌گونه که برای دولت های ملی غربی مطرح بوده است، برای کشورهای جهان سوم -که اغلب فرآیند «دولت-ملت» سازی را به صورت ناقص طی کرده‌اند- هم مصداق خواهد داشت؟ سؤال دیگری که می‌توان مطرح کرد، این است که آیا امنیت ملی در کشورهای جهان سوم به همان‌گونه که در طول جنگ سرد (قرن بیستم) مطرح می‌شد، بعد از پایان جنگ سرد هم قابل طرح خواهد بود؟
در پاسخ به سؤال های فوق باید گفت که امنیت ملی در کشورهای جهان سوم، در طول جنگ سرد بیشتر متأثر از روابط و رقابت دو ابر قدرت (ایالات متحده و اتحاد شوروی) بود. بدین ترتیب، جوانب سخت‌افزاری امنیت بیشتر نمود و بروز داشته است، اما با پایان جنگ سرد و فروپاشی شوروی ابعاد نرم‌افزاری و انسانی امنیت، مانند ابعاد اقتصادی، زیست محیطی و جمعیت‌شناسی بیشتر مطرح شده است. بدین ترتیب، می بایست تصریح شود در دوران پس از جنگ سرد، به ویژه پس از رویداد «11 سپتامبر 2001» و نمایان شدن تهدیدهای فرامرزی، سیال و بین المللی در کشورهای جهان سوم، امنیت به مثابه نقطه عطفی در عرصه تعاملات بین‌المللی، بیشتر در ارتباط با ابعاد داخلی دولت ها مطرح شده است تا ابعاد خارجی آن.
به رغم غیرقابل اغماض بودن منابع خارجی تهدید امنیت ملی در بسیاری از کشورها، آنچه که تهدیدی حیاتی برای امنیت ملی در کشورهای جهان سوم به شمار می‌رود، در کنار عوامل خارجی و بین المللی، عمدتا ریشه در ساختارهای داخلی و «برساخت های ذهنی» آنان دارد. این نتیجه گیری به این معناست که تلاش برای توسعه و بهره مندی نسبی مردم ساکن در کشورهای جهان سوم و برنامه ریزی برای پاسخ دهی متناسب به نیازهای اقتصادی، فرهنگی، زیست محیطی و روانی این جوامع، تلاشی عینی برای حفاظت و حراست از امنیت ملی کشورهای جهان سوم و جوامع در حال توسعه محسوب خواهد شد.
- نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- نظرات حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های اسلامی منتشر نمی‌شود.
- نظرات بعد از ویرایش ارسال می‌شود.