ترکمن سسی – ناصرقلی سارلی در یادداشتی به مسئولان پیشنهاد داد که به‌جای شتاب در تخریب سازه‌های آبی بدون مجوز، با مطالعه دوباره حق‌آبه‌های جدیدی اختصاص دهند و مدیریتی نوین در تقسیم منابع کمیاب آبی به نمایش گذارند.
ناصرقلی سارلی ، استاد دانشگاه و فعال اجتماعی گنبدی در کانال تلگرامی ترکمن تی وی نوشت:
در یکی دو ماه گذشته بحث آب‌بندان‌های ترکمن‌صحرا و تخریب آن‌ها دوباره بالا گرفته است. چنان به نظر می‌رسد که سازمان آب منطقه‌ای گلستان و فرمانداری ویژه گنبد کاووس عزم خود را جزم کرده‌اند تا با تخریب آب‌بندان‌های غیرمجاز، یک بار برای همیشه به این مسئله فیصله دهند.
چند نکته مهم در این زمینه شایان یادآوری است:
نخست این‌که این آب‌بندان‌ها به‌تدریج ایجاد شده‌اند و در زندگی ذی‌نفعان اهمیتی حیاتی دارند. از این رو، تخریب یک‌باره آن‌ها وجوه و سویه‌های اجتماعی، فرهنگی، قومی، اقتصادی و حتی امنیتی دارد. هم از این روست که برای مثال، فرماندار ویژه گنبد کاووس و مسئولان ذی‌ربط با امامان جمعه اهل سنت و شیعه دیدار می‌کنند. مسئولان نیک می‌دانند که مسئله فراتر از رفع چند مانع غیرقانونی از سر راه جریان آب گرگان‌رود است. اقدام به چنین اموری مقدمات و تمهیداتی نیاز دارد و مستلزم برنامه‌ریزی و تدبیر دقیق و رعایت ظرایف فراوانی است. به تعبیر دیگر، چنین پروژه‌ای پیوست‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و امنیتی نیاز دارد و بیش از همه، همدلی مسئولان با کسانی را می‌طلبد که در این میان، دچار ضرر و زیان می‌شوند.
نکته دیگر و مهم‌تر، توجه به چرایی احداث و شکل‌گیری این تعداد آب‌بندان بدون اخذ مجوزهای قانونی است. ازمیان صاحبان این آب‌بندان‌ها قطعا بوده‌اند کسانی که در ابتدا کوشیده‌اند با کسب مجوز قانونی آب‌بندان احداث کنند اما احتمالا مسئولان با ارجاع و استناد به حق‌آبه‌های مصوب، چنین درخواست‌هایی را رد کرده‌اند.
صاحبان این آب‌بندان‌ها کسانی هستند که سال‌ها و دهه‌ها گذر آب را به‌سوی پایین‌دست به نظاره نشسته‌اند؛ بدون این‌که امکان استفاده از آن را برای بهبود وضعیت اقتصادی خود داشته باشند.
آری، آن‌چه احتمالا از ابتدا دقیق و درست نبوده نحوه اختصاص حق‌آبه‌هاست. چگونه در بالادست و پایین‌دست کسانی از این حق‌آبه‌ها برخوردار باشند و عده بسیار دیگری از آن محروم؟! چرایی احداث این آب‌بندان‌ها را باید در نحوه اختصاص حق‌آبه‌ها جست‌وجو کرد. باید توجه داشت که سد وشمگیر از همان ابتدا برای آبیاری زمین‌های نیروهای نظامی احداث شد و با توجه به نفوذ و قدرت بالای آن‌ها در دوران پهلوی، نادیده گرفته شدن حقوق آبی کشاورزان روستاهای مجاور یا بالادست کاملا محتمل و امکان‌پذیر بوده است.
با فرض درستی اختصاص حق‌آبه‌ها در آن زمان، با گذر دهه‌ها وضعیت آبی منطقه تغییرات اساسی کرده است و این خود، بهترین دلیل برای بازنگری حق‌آبه‌هاست. گذشته از آن، ویژگی‌های انسانی و جمعیتی منطقه نیز دگرگون شده است. نسل‌های بعدی همیشه حق دارند سهم طبیعی خود را از منابع خداداد طلب کنند.
حق‌آبه‌هایی که دهه‌ها پیش اختصاص داده شده، وحی منزل نیست و متخصصان می‌توانند با مطالعات و ابزارهای جدید، شیوه جدیدی از تقسیم آب را پیشنهاد کنند.
پیشنهاد اساسی ما به مسئولان امر آن است که به‌جای شتاب در تخریب سازه‌های آبی بدون مجوز، با مطالعه دوباره حق‌آبه‌های جدیدی اختصاص دهند و مدیریتی نوین در تقسیم منابع کمیاب آبی به نمایش گذارند.
کشور کم‌آب ما از این دست مشکلات زیاد دارد و زین پس هم بیشتر درگیر چالش‌هایی این‌چنین خواهد شد. راه‌حل، مدیریت مدرن و به‌روز منابع آبی با در نظر گرفتن پیوست‌های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، قومی و فرهنگی است.
- نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- نظرات حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های اسلامی منتشر نمی‌شود.
- نظرات بعد از ویرایش ارسال می‌شود.