ترکمن سسی - وحید حاج سعیدی - قریب به پنج قرن است که زائران سرزمین آفتاب در مهمانسرای رضوی با بهترین و با کیفیت ترین خوراکی ها و نوشیدنی ها پذیرایی می شوند.
بسیاری غذای حضرتی را برکت می دانند و ایمان و اصرار دارند« این نه غذا رزق بنی آدم است.» آنان که توفیق حضور در این مهمانسرا را می یابند، هر لقمه را با نیت شفا و تبرک میل می کنند و خدامی که شایستگی خدمت بی منت در این سرا را یافته اند، از کسب این جایگاه به خود می بالند و آن را نگاه حضرت به زندگی شان می دانند. بی تردید مهمانسرای رضوی بخشی از یک «مانیفست پیشرفته شیعی» است که بسیاری از نشانه های اجتماعی و اخلاقی تمدن اصیل اسلامی در آن به وضوح مشهود است.
حرم مهمانسرا گردد و زائر میهمان باشد
مهمان‌نوازی و مهمانپذیری در مرام ایرانیان نهادینه شده و مهمان نواز بودن ایرانیان در جهان شهره است. در دنیا ایرانیان را به مهمان نوازیشان می شناسند چرا که آنان باور قلبی دارند مهمان حبیب خداست و لذت پذیرایی از مهمان و شیرینی لبخند رضایتش را موهبتی الهی و نعمتی از جانب خداوند می دانند. آنجا که صائب تبریزی در خصوص جایگاه رفیع مهمان گفته «رزق ما با پای مهمان می‌رسد از خوان غیب/ میزبان ماست هر کس می‌شود مهمان ما» حجت این حقیقت انکار ناپذیر آشکار می شود.
هر چند مهمان نوازی و بذل محبت ایرانیان در پذیرایی از مهمان به نژاد، قومیت، منصب و ... مهمان بستگی ندارد ولی اگر مهمان زائر باشد، داستان علی حده است و میزبان برای نشان دادن ارادتش به ائمه و معنویت شان، مهمان را بهانه کرده و از هیچ کوششی برای پذیرایی شایسته از او فروگذار نمی کند.
کاروانسراها، مساجد، تکایا و حسینیه ها که در گذشته، میزبانی از زائران خانۀ خدا، کربلا، خراسان و سایر اماکن زیارتی در آنها صورت می گرفت، نماد فرهنگ و آداب مهمان نوازی ایرانیان در گذشته‌های دور محسوب می شوند. به گواه تاریخ زائران اماکن متبرکه همواره مورد احترام ایرانیان بوده و هستند و پذیرایی از آنان با ارادت خاصی انجام می شود.
اما در میان این پذیرایی های معنوی و متبرکانه در اماکن مذهبی، «مهمانسرای رضوی» با قریب به پنج قرن قدمت، دارای اصالت و جایگاه قابل اعتنا و متفاوتی است. چرا که وقتی میزبان امام رئوف باشد، آنچه که بر سفره می آید، تحفه ای از بهشت و آنکه بر سر این سفره می نشیند، مهمانی با منزلت که توفیق حضور در این سرای را یافته است. از زمان پیدایش مهمانسرای رضوی در دوره صفوی، خادمان سفره پانصد ساله سلطان خراسان، همواره تلاش کرده اند بهترین خوردنی ها و آشامیدنی ها را پیش روی زوار و مجاورین حرم قرار دهند و پذیرایی در شان زائران سرزمین آفتاب باشد. همین تلاش و مداومت خالصانه و بی منت در کسب رضایت زوار، سبب شده است علاوه بر ایجاد مهمان سرایی معنوی و ماندگار در بارگاه رضوی ، تاریخ و روایتی حادث شود که به زائرپذیری دیار خراسان هویت داده و آن را می توان مهر اصالت کالا در این حوزه قلمداد کرد.
حال و هوای این مهمانسرا با حال خوش و رضایت قلبی خادمان امام رضا(ع) در پذیرایی بی منت از میهمانان سفره آقا، تلفیق شده و وصف آن را با کلمات و واژه ها دشوار می سازد. اینجا روایت خدمتگزارانی با درجات و شان اجتماعی بالاست که در مقابل بی کرانۀ دریای عظمت شاه خراسان خود را قطره نیز نمی پندارند و برای خدمتگزاری شایسته تر به زائران سرزمین خورشید، گوی سبقت را از یکدیگر سبقت می ربایند.
خادمان این مهمانسرا که از پزشک و دندانپزشک و کارخانه دار در میان آنها یافت می شود تا مهندس و معلم و راننده و کارمند و روحانی، خدمت عاشقانه و بی ریا در این فضا و پذیرایی از مهمانان حرم رضوی را مایه افتخار و برکت زندگی‌شان می‌دانند و از شایستگی حضور در این فضا به خود می بالند.
اما این حال خوش تنها مختص شیفتگان خدمت در حرم رضوی نیست و مهمانان نیز از حضور در این مکان و صرف غذا در مهمانسرای حضرت، حظی وافر و معنوی می برند چرا که بر این باورند در این مهمانسرا تنها غذا سرو نمی شود و هر لقمه به نیت تبرک و شفاء تناول می شود نه به منظور سیر شدن. آنها قرن هاست که رزق شان را در مهمانسرای کرامت امام رئوف می جویند.
در حقیقت خط داستانی روایت اینجا تغییر می کند و سلطان مهمانانش را شاهانه می نوازد و ظرف‌های غذا با عشق و ارادت پر شده و با خلوص در برابر مهمانان چیده می شوند. در عوض مهمانان این سرای نیز، غذا را تنها به نیت تبرک تناول کرده و گاهی برای دریافت فقط یک قاشق برنج تبرک برای متبرک کردن برنج سال شان ساعت ها منتظر می مانند و دانه دانه برنج و تکه تکه نان حضرتی را بر روی چشم هایشان گذاشته و حتی برای شفای بیماران سوغات می برند.
از برایند مشاهدات، اظهارات زائران و خاطرات خدام این مجموعه چنین بر می آید که مهمانسرای رضوی تنها یک مکان پذیرایی صرف نیست و بخشی از یک «مانیفست شیعی و مکتب اسلامی» است که بسیاری از نشانه تمدن اسلامی و اخلاقیات در آن به اعلی درجه به منصه ظهور رسیده است. با چنین رویکردی یک فضای پذیرایی چندین قرن است به مدد نگاه های معنوی حضرت و عشق و ارادت خدمتگزاران آن ، به مکانی معنوی تبدیل شده که با اعتقادات رازآلود مجاورین غنی شده است و کاربری چندگانه یافته است.
در واقع مسیر معنوی دین و ساختار اجتماعی و فلسفه زیارت در بارگاه رضوی تنها به ادای نماز و قرائت ادعیه و زیارتنامه و طواف ضریح ختم نمی شود و تلفیقی از تاریخ، هنر، سیاحت، وقف، آموزش، مطالعه، پذیرایی و ... در بارگاه رضوی نهادینه شده است که بیانگر گوشه ای از برتری این دین الهی است. این معنویت تا بدانجا رسوخ کرده است که با ذائقه کج خلق ترین و سست دین ترین افراد جامعه همپوشانی دارد و آنان نیز در برابر دریای معنویتش سر تعظیم فرو می آورند.
مهمانسرای رضوی سالهاست معادلات و حساب کتاب های دنیوی را بر هم زده است و در این بارگاه هیچگاه آب از جوی به دریا نمی رود و چشمان اغنیاء نیز به دست هایی دوخته شده است که به منظور شکر و دعا بالا می رود. چراغ این پایگاه به عنوان نمادی از اخلاق و احترام قرن هاست مسیر درست و آرمانی را به پویندگان حقیقت راهنماست.
- نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- نظرات حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های اسلامی منتشر نمی‌شود.
- نظرات بعد از ویرایش ارسال می‌شود.