ترکمن سسی - عبدالغفور رومی - تقسیم محتوای دین به گوهر و پوسته، بیش از آنکه در فهم نظام‌مند دین به ما کمک کند؛ باعث اشتباه تفسیری می‌شود. تقسیمات التقاطی به این شکل، ما را از اهمیت کلیدی تک‌تک گزاره‌های دینی و ارتباط آن‌ها غافل می‌کند.
ما برای شناخت کلی و جامع نسبت به نظام‌های فکری و اعتقادی مختلف، تقسیمات ویژه‌ای را شکل می‌دهیم. برای شناخت یک ساختار و نظام، طبیعتاً باید به شکل نظام‌مند و منطقی اندیشید. درباره دین مبین اسلام، جداسازی حیطه و مسائل اعتقادات، اخلاق و احکام؛ تقسیم تکالیف به واجب، حرام، مستحب، مکروه و مباح؛ تقسیم احکام به فردی و اجتماعی و دیگر تقسیمات متعارف و مرسوم، سبب نگاه دقیق‌تر و نظام‌مند هر اندیشه‌ورز و محققی می‌گردد.
در دوران معاصر با توجه به تأثیرات اندیشه‌های التقاطی و گسترش دسترسی به رسانه‌ها، روشنفکران دینی یک تقسیم جدید را درباره دین اسلام و گاه تمام ادیان، مطرح می‌کنند و این تقسیم به اشکال گوناگون تکرار می‌شود. تقسیم آموزه‌های دین اسلام به پوسته و صدف (تعبیر ادیبانه و صوفیانه)، زیربنا و روبنا (تعبیری برگرفته از نگاه مارکسیستی و چپ) و امثال این موارد، همگی یک مقصود را با تقریرها و تعبیرهای متنوع بیان می‌کنند.
تقسیم گمراه کننده
توحید، محور اساسی تعالیم دین اسلام است و اگر منظور از تعابیری مانند گوهر دین، این حقیقت باشد که دین اسلام بر محور توحید و عبادت خالصانه خداوند بنا شده، ادعای جدیدی نیست؛ اما غالباً این اصطلاحات غرض و مقصودی خاص را دنبال می‌کنند. گویا منظور این است که دین پوسته و قشری بی‌اهمیت دارد و می‌توان آن را دور انداخت و مهم رسیدن به گوهر دین است. برای مثال ادعا کنیم گوهر دین، تزکیه باطن انسان و عفیف شدن اوست؛ اما مسائل ظاهری مانند حجاب، نماز و... پوسته و ظاهری بیش نیستند. با این ابزار شیطانی، به‌راحتی می‌توان کسانی که بر حجاب و اجرای احکام تأکید دارند، افرادی قشری و سطحی خواند و منتقدین حجاب قانونی را افرادی اسلام‌شناس، عمیق و اندیشمند!!
انسجام و رابطه طولی اهداف دین
هدف نهایی از تعالیم دین اسلام، سعادت ابدی انسان و نزدیکی او به خداوند است. این هدف نهایی به‌خودی‌خود به دست نمی‌آید و باید مجموعه اعتقادات و اعمال را برای رسیدن به آن کسب کرد. حجاب، اهدافی چون عفت در پوشش، افزایش نظم و امنیت را تأمین می‌کند و با نگاه انسانی اسلام به بانوان سازگار است. این اهداف، تمام دین نیستند و حجاب تمام وجوه عفت را شامل نمی‌شود؛ اما برای رسیدن به هدف نهایی ضرورت دارند؛ انکار اهمیت حجاب به این بهانه که اصلِ دین، باطن پاک و عفت قلبی است؛ شبیه دور انداختن پیچ‌ها و چرخ‌دنده‌های درون موتور خودرو، با این استدلال است که اساس خودرو را موتور و نیروی محرک تشکیل می‌دهد و چند پیچ و چرخ دنده چندان اهمیتی ندارند!
حمله به حکم حجاب، به‌بهانه اصل بودن عفت، اشتباهی بزرگ در تحلیل و فهم مسائل دینی است. ترویج این خلط مبحث، ریشه در اندیشه‌های التقاطی و روشن‌فکری دینی معاصر دارد.
- نظرات خود را با حروف فارسی تایپ کنید.
- نظرات حاوی مطالب کذب، توهین یا بی‌احترامی به اشخاص، قومیت‌ها، عقاید دیگران، موارد مغایر با قوانین کشور و آموزه‌های اسلامی منتشر نمی‌شود.
- نظرات بعد از ویرایش ارسال می‌شود.