ادبیات کودک و نوجوان

ترکمن سسی - مجتبی لشکربلوکی - در گذشته آثار ادبی فقط برای بزرگسالان بود اما نویسندگاه دریافتند که کودکان نمی توانند این آثار را درک کنند، زیرا برای آنان بسیار سنگین بود، بنابراین نگارش گونه ای از آثار را شروع کردند مخصوص سن سال کودک.

  ادبیات(جمع ادب) دوگونه است :
1⃣ شعر ؛ یعنی سروده یا چکامه , سخنی موزون و خیال انگیز که دارای قافیه باشد و یا حداقل صنایع و آرایه های ادبی همچون , تشبیه، مراعات نظیر، استعاره و ... در آن به کار رفته باشد.
2⃣ نثر ؛ یعنی نوشتاری که به رقم عدم دارا بودن ساختار خاص و پیچیده به شکل زیبا نوشته و خوانده می گردد.
قالب های انتقال پیام نوشته ادبی :
1⃣ حماسی
2⃣ غنایی
3⃣ نمایشی
4⃣ تعلیمی
در گذشته آثار ادبی فقط برای بزرگسالان بود اما نویسندگاه دریافتند که کودکان نمی توانند این آثار را درک کنند، زیرا برای آنان بسیار سنگین می باشد، بنابراین شروع به نگارش گونه ای آثار شدند مخصوص سن سال کودک.
مادران و مادربزرگان که برای آرام نمودن و خواباندن کودک از شعر و لالایی ها با گویش خود بهره می بردند، لذا استادان ادبیات دریافتند که؛ کودکان به متن های آهنگین و کوتاه توجه و واکنش نشان می دهند و هر چه سن آنان بیشتر گردد کم کم می توان داستان های کوتاه متناسب سن آنان را جایگزین نمایند، لذا ادبیات کودک و نوجوان را با سطح سواد و درک مخاطب خود هماهنگ کرده و از متن های ساده شروع و آرام آرام زمانی که این کودک ظرف ذهنی خود را با مطالعه بالا می برد و سوادش بیشتر می گردد، به داستان کوتاه , رمان کوتاه ، رمان بلند و متن های علمی روی آورد و بدون آنکه کودک و نوجوان از مطالعه کتاب خسته و زده گردند به مطالعه آن بپردازند .
داستان ها و رمان های مورد علاقه این سن  فانتزی، علمی و تخیلی می باشد .
اما اگر داستان یا رمانی باشد که احساسات واقع گرایانه زیستی یا اجتماعی نوجوانان را در خود گنجانده باشد، برای آنان جالب و قابل توجه و مطالعه می باشد.
معمولاً کودکان و نوجوانان در ابتدای راه نویسندگی به مکتوب نمودن خاطرات خود روی می آورد که این امر می تواند برای آنان لذت بخش بوده و بدون فشار بسیار به ذهن خود و گرفتن ایده و تخیل فراوان تجربه نوشتن را درک نمایند، چرا که او در حال نوشتن گذشته خود، چیزی که تجربه کرده است می باشد.
هنگامی می توانیم متن خوبی بنویسیم که چندین برابر آن مطالعه داشته و سپس تکنیک های نگارش مطلوب را فرا گیریم، و این جا است که نقش کتاب و کتابخوانی مهم می گردد .  
بنابراین باید به این نکات توجه نمائیم:

◀️ نباید از نوشتن بترسیم.
◀️ نباید از بازنویسی هراسی داشته باشیم.
◀️ نباید انتظار داشته باشیم  مطلبی که بار اول می نویسیم یک متن ادبی خوبی باشد.
◀️ نباید از مورد نقد قرار گرفتن متن ادبی خود واهمه داشته باشیم , اینکار به تقویت ما در نگارش کمک می کند.
◀️ نباید خود را بی نیاز از مشورت اهل نگارش بدانیم.
◀️باید با فراگرفتن سواد رسانه و متناسب سازی وابستگی به فضای مجازی،  نقش کتاب و کتابخوانی را در زندگی خود حفظ کنیم.

نکته مهم
در حوزه کودک بار سنگین آشنا نمودن آنان با کتاب و جادوی آن بر دوش بزرگسالان می باشد و همچنین است وجود کتاب در سبد فرهنگی خانواده. علی‌رقم تمام تلاشهای نویسندگان و ناشران ایرانی ما شاهد افزایش ترجمه آثار خارجی و کاهش نگارش داستانهای ایرانی در جامعه هستیم.
این امر سبب شده؛ فرزند ایران زمین با مشاهیر، شخصیتها و افسانه های بومی خود آشنائیت چندانی نداشته اما متأسفانه شخصیت های و قهرمانان خیالی بیگانگان را بشناسد و بجای فرهنگ ایرانی_اسلامی فرهنگ بیگانه در او نهادینه گردد.
ضمن گرامیداشت یاد استاد مهدی آذر یزدی نویسنده خوشنام آثار کودکان و نوجوانان این روز را به تمام نویسندگان و مربیان فعال حوزه کودک و نوجوان تبریک عرض می کنم.

مجتبی لشکربلوکی
        مدرس دانشگاه

نوشتن دیدگاه