بزرگترين مصیبت امت اسلام

تركمن سسي -  عصام الدین گوگلان : یکی از بزرگترين مصیبت هایی که امت اسلامی در تاریخ خود مشاهده نمود، وفات حضرت سید المرسلین صلي الله علیه و سلم مي باشد،

چرا که آن حضرت صلي الله علیه و سلم در حدیث مبارک مي فرماید:  إذا أصاب أحدکم مصیبة فلیذکر مصابه بی؛ فإنّها أعظم المصائب ، هر وقتي که به یکی از شما مصیبتی وارد شود، مصیبت مرا به یاد آورید که مصیبت من بزرگترين مصیبت ها است.
امام قرطبی رحمه الله علیه در تفسیر خود مي فرمايد: و صدق رسو ل الله صلي الله علیه وسلم؛ لأن المصیبة به أعظم من کل مصیبة یصاب بها المسلم بعده إلى یوم القیامة؛ انقطع الوحی، وماتت النبوَّة، وکان أول ظهور الشر بارتداد العرب وغیر ذلک، وکان أول انقطاع الخیر، وأول نقصانه .
پیامبر اکرم صلي الله علیه وسلم راست گفت : یکی از بزر گترین مصیبت هایی که امت اسلامي  تا روز قیامت مي کشد وفات ایشان مي باشد، چراکه وحی قطع شد و نبوت به پایان رسید و اولین شر که ارتداد عر بها بود، ظاهر گشت و غیر ذلک و اولین خیرها قطع کردید و اولین نقصا نها ظاهر شد.

این مقاله به شرح مطالب زیر  مي پردازد :
- تاریخ وفات پیامبر اکرم را بر اساس منابع اهل سنت و اهل تشیع
- پيشگویی حضرت رسول از وفات خود.
- تجهیز و تکفین پیامبر اکرم صلي  الله علیه وسلم:
- افعال صحابه کرام بعد از وفات ایشان.
- رثاء حضرت فاطمه رضی الله عنها
- دروس و عبر از لحظه وفات پیامبر صلي الله علیه و سلم.

تاریخ وفات پیامبر اکرم را بر اساس منابع اهل سنت و اهل تشیع
در تاریخ رحلت پیامبر اکرم صلي الله علیه و آله میان شیعه و اهل سنت، اتفا ق نظر نیست، زیرا تاریخ نگاران و سیره نویسان، تاریخ متفاوتی را برای آن حضرت نگاشته اند.
ابن کثیر دمشقی در کتاب البدایة والنهایة خود حدیثی از عَنْ جَابِرٍ وَابْنِ عَبَّاسٍ، روایت م یکند: وُلِدَ رَسُولُ اللَّهِ صلي الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ عَامَ اْلفِیلِ یَوْمَ الِثْنَیْنِ الثَّانِیَ عَشَرَ مِنْ رَبِیعٍ الاول ، وَفِیه بعث، وَفِیه عرج بِهِ إَلى السَّمَاء، وَفِیهِ هَاجَرَ، وَفِیهِ مَاتَ. پیامبر اکرم میلاد و بعثت و عروج و هجرت و وفات آن 12 ربیع الاول بوده است.
در کتاب کشف الغمه علی بن عیسی اربلی و منتهى الآمال شیخ عباس قمي و بحارالانوار علامه مجلسی و بسیاری از تاریخ نویسان شیعه رحلت پیامبر صلي الله علیه و آله را روز دوشنبه 28 صفر سال یازدهم هجرى قمرى دانسته اند.
برخى روز اول، برخى روز دوم و برخى روز دوازدهم و عد ه ای روز دیگرى از این ماه را بیان کردند.
پیشگویی حضرت رسول از وفات خود
رسول اکرم صلي الله علیه و آله در آخرین سفر حج خود در حجه الوداع ضمن سخنرانى عمومى، با صراحت و بدون هیچ ابهام، از رحلت خود خبر داد.
ابن هشام در کتاب سیره النبویه در بحث خُطْبَةُ الرَّسُولِ فِی حَجَّةِ الْوَدَاعِ م ینویسد: قَالَ ابْنُ إسْحَاقَ: ثُمَّ مَضَى َ رَسُولُ اللَّهِ صلي الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ عَلَى حَجِّهِ، فَاري َالنَّاسَ مَنَاسِکَهُمْ، و اعلمهم سُنَنَ حَجِّهِمْ، وَخَطَبَ النَّاسَ خُطْبَتَهُ اَّلتِی بَیَّنَ فِیهَا مَا بَیَّنَ، فَحَمِدَ اللَّهَ واثني عليه ثُمَّ قَالَ:ایُّهَا النَّاسُ، اسْمَعُوا قَوْلِی، فَإِنِّی لَا ادْرِی لَعَلِّی لا القاكم بعد عامي هذا بهاذا الموقف ابدا
در حجة الوداع در هنگام رمى جمرات فرمود: ای مردم به سخنان من گوش فرا دهید، به تحقیق من نمي دانم، شاید بعد از امسال دیگر به حج نیایم و در این موقف شما را ببینم.
عبدالرزاق الشیبانی در مصنف خود در بابُ عُمْرِ النَّبِیِّ صلي الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَ عُمْرِ بَعْضِ اصحابه ، حدیثی را از ابْنِ اْلمُسَیِّبِ روایت مي كند که ایشان فرمود: تُوُفِّی النَّبِیُّ صلي الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَهُوَ ابْنُ ثَلَثٍ وَسِتِّینَ سَنَةً ، پیامبر اکرم صلي الله علیه وسلم وفات نمود و ایشان 63 سال سن داشت.
تجهیز و تکفین پیامبر اکرم صل یالله علیه وسلم:
ابن ماجه قزوینی رحمه الله علیه وسلم در سنن خود مفصلا در مورد تجهیز و نحوه نماز جنازه و دفن آن مي فرمايد:
فَلَمَّا فَرَغُوا مِنْ جِهَازِهِ یَوْمَ الثُّلَثاَءِ، وُضِعَ عَلَى سَرِیرِهِ فِی بَیْتِهِ، ثمَُّ دَخَلَ النَّاسُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلي الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ ارْسَالً یُصَلُّونَ عَلَیْهِ، حَتَّى إذَا فَرَغُوا ادْخَلُواالنِّسَاءَ، حَتَّى إذَا فَرَغُوا ادْخَلُوا الصِّبْیَانَ، وَلَمْ یَؤُمَّ النَّاسَ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ صلي الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ احَدٌ، لَقَدِ اخْتَلَفَ الْمُسْلِمُونَ فِی الْمَکَانِ الَّذِی یُحْفَرُ لَهُ، فَقَالَ قَائِلُونَ: یُدْفَنُ فِی مَسْجِدِهِ، وَقَالَ قَائِلُونَ: یُدْفَنُ مَعَ اصْحَابِهِ، فَقَالَ ابُو بَکْرٍ: إنِّی سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ صلي الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَقُولُ: «مَا قُبِضَ نَبِیٌّ إِلَّ دُفِنَ حَیْثُ یُقْبَضُ » قَالَ: فَرَفَعُوا فِرَاشَ رَسُولِ اللَّهِ صلي الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ اَّلذِی تُوُفِّیَ عَلَیْهِ، فَحَفَرُوا لهُ، ثُمَّ دُفِنَ صلي الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، وَسَطَ اللَّیْلِ مِنْ لَیْلَةِ الارْبِعَاءِ، وَنَزَلَ فِی حُفْرَتِهِ عَلِیُّ بْنُ ابِی طَالِبٍ، وَالْفَضْلُ بْنُ الْعَبَّاسِ، وَقُثَمُ اخُوهُ وَشُقْرَانُ مَوَْلى رَسُولِ اللَّهِ صلي الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ،
بعد از اینکه پیامبر اکرم صلي الله علیه وسلم را در روز س هشنبه برای تکفین آماده کردند، بر روی تخ تخواب خود در خان هاش گذاشتند و مردم گرو ه گروه داخل خانه شده و نماز جنازه را خواندند؛ و بعد از اتمام مردان زنان و بچه ها را وارد خانه کردند؛ و بر پیامبر کسی امامت نکرد؛ و مردم در مورد مکان دفن ایشان اختلا ف نظر پیدا کردند، بعضی مسجدالنبی را پیشنهاد دادند و بعضی فرمودند با اصحابش در بقیع دفن گردد. ولی حضرت ابوبکر رضي الله عنه فرمود: از پیامبر شنیدم که ایشان فرمود: هیچ پیامبری وفات ننمود مگر اینکه در همان جایی که وفات نمود دفن گردید.
بدین جهت فر شهای خانه را برداشته و آنجا را حفر نمودند و در آنجا دفن کردند. نصف شب چهارشنبه حضرت علی بن اب یطالب و حضرت فضل بن عباس و قثم بن عباس و شقران ، حضرت رسول را دفن کردند.
و امام أحمد بن حنبل در مسند خود حدیثی از حضرت عایشه روایت می کند که: قَاَلتْ: «تُوُفِّیَ النَّبِیُّ صلي الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ یَوْمَ الِثْنَیْنِ، وَدُفِنَ لَیْلَةَ الارْبِعَاءِ  پیامبر اکرم روز دوشنبه وفات نمود و شب چهارشنبه دفن کردید.

رثاء حضرت فاطمه رض یالله عنها:
أبو القاسم عبد الرحمن بن عبد الله بن أحمد السهیلی از علماء قرن ششم هجری در کتاب الروض الأنف فی شرح السیرة النبویة لابن هشام، روایتی از ضحاک م یآورد و ایشان مي فرمايد:  فاطمه رضي اللَّه عنها، در سوگ او ندبه مي كرد و چون جسم پاک رسول خدا را به خاک سپردند، فاطمه به انس بن مالک گفت: «چگونه دلتان راضی شد که پیامبر را در زیرخا کها، پنهان کنید؟! » و حضرت فاطمه)س( مي فرمود: وحی بر ما قطع شد و پس ازآن بسیار بگریست و چنین مرثی هخوانی کرد:
اغبر آفاق السماء و کورت/ شمس النهار و اظلم العصران
دیگر، کران ههای آسمان تیر هوتار شد/ و خورشید روز، به تاریکی افتاد و روزگار، به سیاهی نشست.
و الارض من بعد النبی کئیبه/ اسفا علیه کثیره الرجفان
پس از مرگ پیامبر خدا، زمین از شدت تأسف، رنگ ماتم گرفت و به زلزله و اضطراب درافتاد.
فلیبکه شرق البلاد و غربها/ ولتبکه مضر و کل یمان
جای آن است که خاور و باختر گیتی در این ماتم، گریان باشند و در این سوگ بزرگ، قبیله مضر و اهل یمن اشک بریزند.
ولیبکه الطود المعظم جوده/ و البیت ذو الاستار و الارکان
سزاوار است که آن کوه سرافراز نیز بگرید و کعبه پوشیده به پرده نیز زاری کند.
یا خاتم الرسل المبارک ضوءه / صلی علیک منزل القرآن
ای خاتم پیامبران که پرتویی مبارک داشتی، فرو فرستند هی قرآن، بر تو صلوات و دورد فرستد.

دروس و عبر از لحظه وفات پیامبر صل یالله علیه و سلم:
 1 - تعامل پیامبر اکرم صلي الله علیه وسلم حتی با یهود که امام بخاری در صحیح بخاری حدیث سیده عایشه رضی الله عنها را روایت میکند:
عَنْ عَائِشَةَ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهَا، قَاَلتْ: «تُوُفِّیَ النَّبِیُّ صلي الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ وَدِرْعُهُ مَرْهُونَةٌ عِنْدَ یَهُودِیٍّ بِثَلاَثِینَ .»
وقت یکه پیامبر اکرم وفات نمود زره جنگی ایشان به خاطر 30 درهم، نزد، یک یهودی رهن گذاشت بود.
پیامبر اکرم با این شخصیت عظیمش که خزائن آسمان و زمین به ایشان داده بود، بدون ثروت از دنیا م یرود و آخرت را بر دنیای ترجیح  میدهد.
2 - پیامبر اکرم صلي الله علیه وسلم قبل وفاتش خرما و آب در خانه داشت که حدیث حضرت عایشه رَضِیَ اللَّهُ عَنْهَا: بر آن دلالت دارد. « تُوُفِّیَ النَّبِیُّ صلي الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ حِینَ شَبِعْنَا مِنَ الاسودين : التَّمْرِ وَالمَاءِ
3 - اهتمام آن حضرت دقایقی قبل از وفاتش به امر نظافت و مسوا کردن:
حدیث حضرت عایشه: تُوُفِّیَ النَّبِیُّ صلي الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فِی بَیْتِی، وَفِی یَوْمِی، وَبَیْنَ سَحْرِی وَنَحْرِی، وَکَانَتْ إحْدَانَا تُعَوِّذُهُ بِدُعَاءٍ إذَا مَرِضَ، فَذَهَبْتُ اعَوِّذُهُ،فَرَفَعَ راسه الي السماء وَقَالَ: في الرفيق الاعلي فِی الرَّفِیقِ الاعلي وَمَرَّ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ ابي بَکْرٍ وَفِی وَفِی یَدِهِ جَرِیدَةٌ رَطْبَةٌ، فَنَظَرَ إَلیْهِ  النَّبِیُّ صلي الله عَلَیْهِ وَسَلَّمَ، فَظَنَنْتُ انَّ لهُ بِهَا حَاجَةً، فاخَذْتُهَا، فَمَضَغْتُ راسَهَا، وَنَفَضْتُهَا، فَدَفَعْتُهَا إِلَیْهِ، فَاسْتَنَّ بِهَا كاحْسَنِ مَا کَانَ مُسْتَنًّا، ثُمَّ نَاوََلنِیهَا، فَسَقَطَتْ یَدُهُ، اوْ: سَقَطَتْ مِنْ یَدِهِ، فَجَمَعَ اللَّهُ بَیْنَ رِیقِی وَرِیقِهِ فِی آخِرِ یَوْمٍ مِنَ الدُّنْیَا، واوَّلِ یَوْمٍ مِنَ الآخِرَةِ.
4 - ابتلاء و امتحان شدید مقربین الهی در حین وفاتشان و حتی رسول اکرم صلي الله علیه و سلم.
امام بخاری در کتاب صحیح بخارى از رسو لالله صلي الله تعالى علیه وسلم نقل  میکند که آن حضرت فرمود: «أشد الناس بلاء، الأنبیاء ثم الصالحون، ثم الأمثل فالأمثل یبتلى الرجل على حسب دینه، فإن کان فى دینه صلابة شدد علیه ». شدیدترین انسا نها در آزمایش الهی پیامبران الهی هستند و بعدازآن صالحان و امثال آ نها و هر شخص به انداز ه اش ديندار یاش در دنیا مورد آزمایش قرار  میگیرد و اگر در دينش محکم و استوار باشد خداوند متعال آزمایش آن را بیشتر خواهد نمود.

مراجع:
- قرآن کریم؛ 1 - بحارالانوار علامه مجلسی؛ 2 - البدایة والنهایة، اب نکثیر، اسماعیل بن عمر بن کثیر القرشی الدمشقی؛ 3 - تفسیر القرطبی؛ 4 - سنن ابن ماجة قزوینی؛ 5 - السیرة النبویة لابن هشام؛ 6 - السیرة النبویة لابن هشام، عبد الملک بن هشام؛ 7 - صحیح البخاری، المؤلف: محمد بن إسماعیل أبو عبدالله البخاری الجعفی؛ 8 - کشف الغمه علی بن عیسی اربلی؛ 9 - کتاب الروض الأنف فی شرح السیرة النبویة لابن هشام؛ 10 - کتاب الروض الأنف فی شرح السیرة النبویة لابن هشام؛ 11 – مسند الإمام أحمد بن حنبل؛ 12 - مصنف دعبد الرزاق بن همام بن نافع الحمیری الیمانی الصنعانی؛ 13 - المغازى علی بن عیسی اربلی؛ 14 - منتهى الآمال شیخ عباس قمی،
نويسنده  : عصام الدین گوگلان ، مدرس علوم دینی ربانیه چنارلی استان گلستان
برگرفته از شماره 40 نشريه وفاق

نوشتن دیدگاه